Kuvvet:
- Cisimleri hareket ettirebilen, hareket eden cisimleri durdurabilen veya yavaşlatan veya hızlandıran, cismin yönünü ve doğrultusunu değiştirebilen, cisimlerin şeklini değiştirebilen her türlü etkiye kuvvet adı verilir.
- Kuvvet dinamometre ile ölçülür.
- Kuvvet “F” harfi ile gösterilir.
- Kuvvetin birimi Newton’dur. “N” harfi ile gösterilir.
- Her kuvvetin büyüklüğü, yönü ve doğrultusu vardır.
- Kuvvet, yönlendirilmiş doğru parçaları ile gösterilir. Çizilen okun sivri ucu kuvvetin yönünü gösterir.
Kuvvetin yönü, doğrultusu ve büyüklüğü:
- Tek tarafa doğru uzanan doğruya yön denir. Yön belirli bir istikameti belirtmek için kullanılır. Doğu yönü, batı yönü, kapı yönü gibi.
- Bir noktadan İki tarafa doğru uzanan sonsuz doğruya doğrultu denir. Doğrultular isimlendirilirken hangi yönlere doğru uzuyorsa o isimlerle adlandırılır. Örneğin; doğu-batı doğrultusu, kuzey-güney doğrultusu gibi.
- Kuvvetin sahip olduğu etkinin değerine kuvvetin büyüklüğü denir. Örneğin; 10 Newton, 25 Newton, 18 Newton gibi.
Bileşke kuvvet:
- İki ya da daha fazla kuvvetin yaptığı etkiyi tek başına yapan kuvvete bileşke kuvvet denir.
- Bileşke kuvvet “R” ile gösterilir.
- Bileşke kuvvet net kuvvet(Fnet) olarak da isimlendirilir.
- Yönleri ve doğrultuları aynı olan kuvvetlerin bileşke kuvvetleri hesaplanırken ne kadar kuvvet varsa hepsi toplanarak bileşke kuvvet bulunur.
- Doğrultuları aynı, yönleri farklı olan kuvvetlerin bileşke kuvvetleri hesaplanırken ne kadar kuvvet varsa büyük olandan küçük olan çıkarılarak bileşke kuvvet bulunur.
Dengelenmiş ve dengelenmemiş kuvvetler
Dengelenmiş kuvvetler:
- Bir cisme etki eden kuvvetlerin bileşkesi yani net kuvvet sıfır ise cisme etki eden kuvvetlere dengelenmiş kuvvetler denir.
- Dengelenmiş kuvvetlerin etkisinde olan cisimler önceki hareketlerine aynen devam ederler.
- Dengelenmiş kuvvetlerin etkisi altındaki cisim başlangıçta duruyorsa durmaya devam eder, hareket halinde ise sabit süratli hareket yapmaya devam eder.
- Masada duran kitap, duvarda asılı resim, sabit süratle giden otobüs dengelenmiş kuvvetler altındadır.
Dengelenmemiş kuvvetler:
- Bir cisme etki eden kuvvetlerin bileşkesi yani net kuvvet sıfır değilse cisme etki eden kuvvetlere dengelenmemiş kuvvetler denir.
- Dengelenmemiş kuvvetlerin etkisinde olan bir cisim; hızlanabilir, yavaşlayabilir, yön ve şekil değiştirebilir.
- Hızlanan bir otomobil, daldan düşen elma, yavaşlayan bisiklet dengelenmemiş kuvvetlere örnektir.
Unutma! Dengelenmemiş kuvvetler, net kuvvete eşit büyüklükte ve zıt yönde bir kuvvet uygulanarak dengelenebilir. Bu kuvvete dengeleyici kuvvet denir.