Kütle çekim kuvveti:
- Bütün cisimler, sahip oldukları kütleden dolayı diğer cisimleri kendine doğru çeker. Bu kuvvet kütle çekim kuvveti olarak adlandırılır.
- Kütlesi büyük olan cisimlerin sahip olduğu çekim kuvveti de büyüktür.
- 1 kg’lık bir cisme etki eden yer çekim kuvveti farklı gökcisimlerinde farklı değerler alır.
- Dünya’nın, üzerindeki varlıklara uyguladığı kütle çekim kuvvetine yer çekimi kuvveti denir. Atmosfer, okyanuslar, göller, nehirler ve Dünya üzerine bağlı olmayan diğer her şey yer çekimi sayesinde uzaya fırlamadan Dünya üzerinde kalabilir.
- Yer çekim kuvvetinin yönü Dünya’nın merkezine doğrudur.
- Yer çekim kuvveti Deniz seviyesinden yukarılara doğru çıkıldıkça azalır.
- Yer çekim kuvveti ekvatordan kutuplara gidildikçe artar.
Kütle:
- Değişmeyen madde miktarına kütle denir.
- Maddenin sahip olduğu kütle nerede olursa olsun değişmez, bulunduğu ortamdan etkilenmez. Örneğin, bir cismin Dünyadaki kütlesi ne ise Ay’daki kütlesi odur.
- Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür.
- Kütlenin simgesi “m” olarak gösterilir.
- Kütlenin birimi kilogram(kg) veya gram(g)’dır.
Ağırlık:
- Kütleye etki eden yer çekimi kuvvetine ağırlık denir.
- Ağırlığın simgesi “G”dir.
- Ağırlığın birimi Newton (Nivtın)’dır. Kısaca “N” ile gösterilir.
- Ağırlık bir kuvvettir.
- Ağırlık dinamometre ile ölçülür.
- Ağırlık cismin bulunduğu yere ve bulunduğu konuma göre değişir. Cisme etki eden yer çekimi kuvveti değiştikçe ağırlık değişir.
- Deniz seviyesinden yukarılara doğru çıkıldıkça yerçekimi kuvveti azalacağı için ağırlıkta azalır. Aşağıdaki şekilde cisimlerin ağırlıkları arasındaki ilişki P>N=K>M>L şeklindedir.
- Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe Dünya’nın şeklinden dolayı yerçekimi kuvveti artacağı için ağırlıkta artar.
- Bir cismin farklı gök cisimleri üzerinde ölçülen ağırlıkları farklı değerler alır. Aynı cismin ağırlığı, büyük kütleli gezegenlerde fazla; küçük kütleli gezegenlerde azdır. Dünya’daki bir cismin ağırlığı, Ay’daki ağırlığından yaklaşık 6 kat daha büyüktür. Örneğin Dünya’da ağırlığı 600 N ölçülen bir cismin Ay yüzeyinde ağırlığı yaklaşık 100 N olarak ölçülür.
Kütle ve ağırlık arasındaki farklar:
|
KÜTLE |
AĞIRLIK |
|
Değişmeyen madde miktarıdır. |
Maddeye etki eden yer çekimi kuvvetidir. |
|
Her yerde aynıdır, değişmez. |
Bulunan yere göre değişir. |
|
Eşit kollu terazi ile ölçülür. |
Dinamometre ile ölçülür. |
|
Birimi “kilogram” veya “gram” dır. |
Birimi “Newton” dır. |
| “m” harfi ile gösterilir. |
“G” harfi ile gösterilir. |