Kuvvet nedir?
- Duran cismi hareket ettiren, hareket eden cismi durduran, hareket halindeki cismin yavaşlatabilen veya hızlandırabilen, cisimlerin yönünü ve doğrultusunu değiştiren, cisimlerin şeklini değiştirebilen, cisimleri döndürebilen her türlü etkiye kuvvet denir.
- Kuvvetin büyüklüğünü dinamometre ile ölçeriz.
- Kuvvetin birimi Newton’dur. “N” ile gösterilir.
- Kuvvet, temas gerektiren kuvvet ve temas gerektirmeyen kuvvet olarak ikiye ayrılır.
- Temas gerektiren kuvvet, cisimlere temas ederek (dokunarak) itme ya da çekme uygulamaktır. Topa vurmak, masayı çekmek, hamura şekil vermek gibi.
- Temas gerektirmeyen kuvvet, cisme herhangi bir şekilde kuvvet uygulamak gerektirmediği durumlardır. Yer çekimi kuvveti, manyetik kuvvet, elektriksel kuvvet.
Esnek cisim:
- Kuvvet uygulandığında şekil değiştiren, kuvvetin etkisi ortadan kalktığında tekrar eski haline dönebilen cisimlere esnek cisim denir. Yay, lastik, sünger esnek cisimlere örnektir.
- Kuvvet uygulandığında şekil değiştiren, kuvvetin etkisi ortadan kalktığında tekrar eski haline dönemeyen cisimlere esnek olmayan cisim denir. Hamur, sakız, kağıt esnek değildir.
Dinamometreler:
- Kuvvetin büyüklüğünü dinamometre ile ölçeriz.
- Dinamometre içerisinde esnek sarmal yay bulunur.
- Dinamometreye asılan kuvvetin etkisi ile yay uzar ve üzerindeki değerler okunur.
- Dinamometrelerde, ölçüm yapmak için eşit bölmelendirilmiş ölçüm çubuğu veya gösterge bulunur.Bu göstergelerin her bir bölmesi belirli bir kuvvet değerini ölçer.
- Dinamometrede ki yayın uzama miktarı 3 şeye bağlıdır;
- Kuvvetin büyüklüğüne,
- Yayın cinsine,
- Yayın kesit alanına.(incelik-kalınlık)
- Kuvvetin büyüklüğü arttıkça yaydaki uzama miktarı da artar.
- Yaydaki uzama miktarı, yayın cinsine bağlı olarak değişir.
- Yayın kesit alanı artıkça yayın uzaması zorlaşır ve yay az miktarda uzar.
- Hassas ölçümler yapmak için ince yaylar kullanılmalıdır.
- Dinamometreye ölçebileceğinden daha büyük kuvvet asarsak, dinamometre içerisindeki sarmal yay esneklik özelliğini kaybeder ve dinamometremiz bozulur. Örneğin üzerinde 50N yazan bir dinamometreye, en fazla 50N büyüklük asılmalıdır. Daha fazlasını asarsak dinamometremiz bozulur.