İnsanda üreme:
Canlıların kendilerine benzer canlılar oluşturmasına üreme denir. Bu olay sayesinde canlılar nesillerini devam ettirir. Üreme sayesinde kromozomlarda bulunan genler nesilden nesile aktarılırak türe ait özellikler korunmuş olur.
İnsanda üreme, mayoz sonucunda erkeklerde oluşan üreme hücresi sperm ve yine mayoz sonucunda dişilerde oluşan üreme hücresi yumurtanın birleşmesiyle(döllenme) meydana gelir. İnsanlarda üreme, erkek ve dişi üreme organları tarafından sağlanır.
İnsanda üremeyi sağlayan yapı ve organlar:
Dişilerde üreme sistemi:
Yumurtalık(ovaryum): İki adettir. Yumurta üretir. Vücut içerisinde yer alır.
Yumurta kanalı: Yumurta ile spermin birleştiği yerdir yani döllenme olayı burada gerçekleşir.
Döl yatağı (Rahim): Döllenmiş yumurtanın(zigot) yerleşip geliştiği yerdir. Zigot burada hamilelik süresince gelişerek bebği oluşturur.
Döl yolu (Vajina): Döl yatağı ile dış ortam arasındaki bağlantıyı sağlayan esnek yapıdır. Gelişimini tamamlayan bebek, döl yolundan geçerek doğar. Ayrıca döllenmemiş yumurtanın dışarı atıldığı yerdir.
Erkeklerde üreme sistemi:
Testisler(erbezi): İki adettir. Sperm üretir. Vücut dışında yer alır.
Sperm kanalı: Testislerde oluşan spermi penise taşır.
Penis: İdrarın ve spermin vücut dışına atılmasını sağlar.
Salgı bezleri: Spermlerin dışarı atılmasını kolaylaştıran sıvı salgılar.
Üreme sistemi sağlığında hijyenin önemi
Erkek ve kadın üreme sistemleri, yapısı ve konumu gereği hastalık yapabilecek mikroplara karşı hassastır. Üreme sistemi doğrudan dış ortama açılır. Aynı zamanda boşaltım sistemiyle komşudur. Bundan dolayı bakteri, virüs ve mantarlara karşı daha hassastır. Tuvalet kullanımında hijyen kurallarına dikkat edilmesi üreme sistemi sağlığının korunmasında önemlidir. Üreme sistemi sağlığının korunmasında en önemli kurallardan biri düzenli olarak banyo yapmaktır. Bu şekilde hijyen sağlanır ve birçok hastalıktan korunulur. Cilde temas eden kıyafetlerin temizliğine dikkat etmek ve pamuklu kumaşlar tercih etmek de üreme sistemi sağlığını korumak için alınması gereken önlemlerdendir.
Üreme hücreleri:
|
Sperm |
Yumurta |
|
Erkek üreme hücresidir. |
Dişi üreme hücresidir. |
|
Yumurtaya göre daha küçüktür. |
Sperme göre daha büyüktür |
|
Kuyruğu (kamçısı) nedeniyle aktif hareket eder. |
Hareket yeteneği yoktur. |
| Çok sayıda oluşur. |
Az sayıda oluşur. |
|
Sitoplazması az, çekirdeği büyüktür. |
Büyük sitoplazması sayesinde sperme göre daha fazla besin içerir. |
|
Baş bölgesinde bulunan bazı özel enzimlerle yumurta zarını delebilir. |
Sperm, yumurta, zigot, embriyo ve bebek arasındaki ilişki:
Yumurta ile sperm dişinin yumurta kanalında birleşerek döllenme olayını sağlar. Döllenme sonucu oluşan yapıya zigot denir. Zigot annenin döl yatağına tutunarak burada gelişimini sürdürür. Zigotun gelişmesi sonucu embriyo oluşur. İki aydan sonra embriyo, fetüs adını alır. Yaklaşık 40 hafta (9 ay 10 gün) sonunda bebek dünyaya gelir.
Hamilelik sürecinde dikkat edilmesi gerekenler:
- Anne adayı düzenli ve dengeli beslenmelidir.
- Su ve sıvı içecekleri bol tüketmeli, meyve ve sebze tüketimi daha çok tercih edilmelidir.
- Yeterli protein, kalsiyum ve vitamin alınmalıdır.
- Sigara, alkol ve kafein içeren maddeler kullanmamalıdır.
- Ani hareketlerden ve darbelerden kaçınmalıdır.
- Bir uzmanın onayıyla yapılan yürüyüş gibi fiziksel aktiviteler anne ve bebek sağlığını olumlu etkiler.
- Kesinlikle ağır bir şeyler taşınmamalıdır.
- Röntgen cihazı gibi radyasyon yayan aletlerden uzak durulmalıdır.
- Stresten uzak durulmalıdır.
- Hamilelik süresince giyilen kıyafetlerin geniş ve rahat olmasına dikkat edilmelidir.
- Kişisel temizliğe özen gösterilmelidir.
- Düzenli doktor kontrolüne gidilmelidir.
- Doktor kontrolünde ilaç kullanmalıdır.