Mitoz

Hücre bölünmesi

Mitoz ve mayoz olmak üzere iki çeşit hücre bölünmesi vardır. Hücre bölünmesi gerçekleşmesi için hücrenin yeteri kadar büyüklüğe ulaşması gerekir.

Mitoz:

• Mitoz bölünme, çok hücreli canlıların vücut hücrelinde görülür. Çok hücreli canlılarda mitoz sayesinde büyüme, gelişme, onarım(yenilenme), yaşlı hücrelerin yerine genç hücrelerin oluşmasını sağlar.

• Mitoz sayesinde tek hücreli canlıların çoğalması sağlanır. Örneğin, tek hücreli olan amipin mitoz bölünme geçirmesi ile iki yeni yavru amip oluşur.

• Mitoz bölünme sayesinde eşeysiz üreme gerçekleşir. (Bölünerek çoğalma, tomurcuklanma, rejenerasyon ile üreme, vejatatif üreme)

• Mitoz sonucunda iki yeni hücre oluşur.
• Mitoz sonucunda oluşan yeni hücrelerin ve ana hücrenin kromozom sayıları aynıdır. Yani mitoz sonucunda kromozom sayısı değişmez. Örneğin; insanın 46 kromozoma sahiptir. Mitoz bölünme sonrasında bu sayı yine 46 olarak kalır.
• Mitoz bölünme sonucunda oluşan yavru hücreler birbirleriyle ve ana hücre ile tıpatıp aynı kalıtsal özellikleri taşır.
• Mitoz sonucu oluşan yeni hücrelerin büyüklükleri, sitoplazma miktarları, organel sayıları gibi özellikleri farklı olabilir.
• Mitoz bölünme zigottan başlayıp ölene kadar devam eder.

• Tüm hücreler mitoz bölünme geçirmezler. Mitoz bölünme geçirmeyen hücreler;
  1. 1. Kırmız kas hücreleri
     2. Olgun alyuvar hücreleri
     3. Retina hücreleri
     4. Sinir hücreleri
     5. Sperm hücresi
     6. Yumurta hücresi
     7. Polen hücresi
• Mitoz bölünme geçirmeyen hücreleri KARS ve SYP şeklinde kodlayabiliriz.

Mitoz bölünmenin aşamaları(evreleri):

• Hücre, mitoz bölünme başlamadan önce hazırlık yapar. Hücre bölünmeye başlamadan önce DNA kendini eşler yani kalıtım maddesi iki katına çıkar, organellerin sayısı artar. (hazırlık aşaması-interfaz)
• Hazırlık aşamasından sonra çekirdek bölünmesi başlar.
• Sentrozomlar tarafından iğ iplikleri oluşturulur. Kromatin ipliği kısalıp kalınlaşarak kromozomları oluşturur. Kromozomlar bu aşamada belirgin hale gelir. Bu sırada çekirdek zarı ve çekirdekçik zarı erimeye başlar.(Profaz)
• Kromozomlar iğ ipliklerine tutunarak hücrenin ortasına (ekvatoral düzlem) dizilir. Kromozomlar en belirgin bu aşamada görülür.(Metafaz)
• İğ iplikleri kısalarak kardeş kromatidleri zıt kutuplara çeker.(Anafaz)
• İğ iplikleri eriyerek kaybolur. Çekirdek zarı ve çekirdekçik zarı tekrardan oluşur. Kromozomlar tekrardan kromatin ipliklerine dönüşür.(Telofaz)

• Çekirdek bölünmesinden sonra sitoplazma bölünmesi gerçekleşir.
• Sitoplazma bölünmesi sonucunda iki yeni yavru hücre oluşur.
• Sitoplazma bölünmesi hayvan hücrelerinde boğumlanma, bitki hücrelerinde ara lamel oluşumu şeklinde gerçekleşir.

 

 

 

“MİTOZ” BÖLÜNME KONU ANLATIMINI PDF OLARAK İNDİR.