Isı ve sıcaklık
Isı nedir?
- Sıcaklığı yüksek olan maddeden sıcaklığı düşük olan maddeye aktarılan enerjiye ısı denir.
- Isı bir enerji çeşididir.
- Isı kalorimetre kabı ile hesaplanır.
- Isının birimi kalori(cal) veya joule’dür.
- Isı maddenin miktarına bağlıdır.
- Maddeler ısıtıldıkları zaman sahip oldukları enerji miktarı artar.
Sıcaklık nedir?
- Maddenin sahip olduğu enerjinin ortalama göstergesine sıcaklık denir.
- Sıcaklık bir enerji çeşidi değildir.
- Sıcaklık termometre ile ölçülür.
- Sıcaklık birimi Celcius( 0C)‘dur.
- Sıcaklık madde miktarına bağlı değildir.
- Isı alan maddenin sıcaklığı artar, ısı veren maddenin sıcaklığı azalır.
Isı ve sıcaklık arasındaki farklar:
|
ISI |
SICAKLIK |
|
Isı bir enerjidir. |
Sıcaklık enerji değildir. |
| Isı kalorimetre kabı ile hesaplanır. |
Sıcaklık termometre ile ölçülür. |
|
Isının birimi joule (J) ve kalori (cal)’dir. |
Sıcaklığın birimi Celcius’tur. (°C) |
|
Madde miktarına bağlıdır. |
Madde miktarına bağlı değildir. |
| Isı maddeler arasında alınıp verilebilir. |
Sıcaklığın alış verişi olmaz. |
| Sıcaklıkları farklı maddeler arasında ısı akışı olur. |
Sıcaklık akışı olmaz. |
Isı ve sıcaklık farklılığına günlük hayattan örnekler:
- Yanan bir kibrit çöpünün sahip olduğu ısı miktarı bir odayı ısıtmaya yetmezken, sıcaklığı elimizi yakacak kadar yüksektir.
- Kalorifer peteğinin sahip olduğu ısı miktarı bir odayı ısıtmaya yeterken, sıcaklığı elimizi yakamayacak kadar düşüktür.
- Havanın sıcaklığını ölçeriz, ısısını ölçmeyiz.
- Vücut ısısını ölçmeyiz, vücut sıcaklığını ölçeriz.
- Kömür yandığında çevresine sıcaklık vermez, ısı verir.
Unutma! Isı ve sıcaklık farklı kavramlardır.
Isı alışverişi:
- Farklı sıcaklıklardaki maddeler birbirine temas ettirildiğinde aralarında ısı alışverişi olur.
- Isı akışı, sıcaklığı yüksek olan maddeden sıcaklığı düşük olan maddeye doğru olur.
- Sıcaklıkları eşit olan maddeler arasında ısı alışverişi olmaz.
- Isı alışverişi maddelerin son sıcaklıkları eşit olana kadar devam eder. Sıcaklıkların eşitlendiği değere denge sıcaklığı denir.
Kütle-sıcaklık ilişkisi:
- Kütleleri farklı, aynı cins maddeleri özdeş ısıtıcılar ile eşit süre ısıttığımız zaman, kütlesi az olanın sıcaklık artışı daha çok olacaktır.
- Şekilde görüldüğü gibi, 50 g madde miktarına sahip olan kaptaki sıcaklık artışı daha fazla olacaktır.
Isıtıcı-sıcaklık ilişkisi:
- Kütleleri aynı, aynı cins maddeleri farklı güçteki ısıtıcılar ile eşit süre ısıttığımız zaman, ısıtıcı gücü fazla olan taraftaki maddemizde sıcaklık artışı daha çok olacaktır.
- Şekilde görüldüğü gibi, 1. kabın bulunduğu yerde ısıtıcı gücü daha fazla olduğu için sıcaklık artışı daha fazladır.
