Yıkıcı Doğa Olayları

Doğal Afetler (Yıkıcı doğa olayları)

Doğada meydana gelen, can ve mal kaybına neden olan olaylara yıkıcı doğa olayları veya doğal afetler denir.
Doğal afetler, çok kısa zamanda meydana gelir.
Doğal afetler; can ve mal kaybına, maddi ve manevi hasara neden olabilir.
Doğal afetler, insanlar tarafından engellenemez ancak zararı azaltmak için gerekli tedbirler alınabilir.
Doğal afetler; deprem, heyelan, volkanik patlama, sel, hortum, kasırga, fırtına, tsunami, çığ, tipi olabilir.

1.Deprem:

Yer kabuğunu oluşturan levhalar(parçalar) sürekli hareket halindedir. Levhaların hareketlerinden dolayı yer kabuğu içindeki kırılmalardan dolayı ani olarak ortaya çıkan enerjinin yeryüzünde meydana getirdiği sarsıntılara deprem denir.
Deprem sırasında açığa çıkan enerjinin miktarına depremin büyüklüğü denir. Depremin büyüklüğü, sismograf (deprem ölçer) yardımıyla ölçülür.
Depremle uğraşan bilim dalına Sismoloji, depremle uğraşan bilim adamına Sismolog denir.
Depremin meydana getirdiği maddi ve manevi hasarın derecesine Deprem Şiddeti denir.

Deprem öncesinde yapılması gerekenler:

Binalar sağlam zemin üzerine yapılmalıdır, fay hatları üzerine yapılmamalıdır.
Binalar sağlam yapılmalıdır. Eksik ve çürük malzeme kullanılmamalıdır.
Çürük binalar tespit edilerek yıkılarak yenileri yapılmalıdır.
Deprem çantası hazırlanmalı ve aile afet planı yapılmalıdır. Depremden sonra ilk 72 saatte yardım ekipleri ulaşana kadar acil ihtiyaçların ve değerli evrakların saklanabileceği afet çantası hayat kurtarabilir.
Raflar duvara emniyetli bir şekilde sabitlenmelidir. Ağır ve büyük eşyalar alt raflara yerleştirilmelidir.
Kırılabilecek olan eşyalar kapalı raflarda muhafaza edilmelidir.
Tablo ve ayna gibi eşyalar yataktan, kanepeden veya insanların oturduğu herhangi bir yerden uzaktaki duvara emniyetli bir şekilde sabitlenmelidir.
Tavandaki ağır objeler ve aydınlatma araçlarının bağlantıları sağlamlaştırılmalıdır.
Doğal gaz vanası ve elektrik sigortası otomatik hale getirilmelidir.
Kapıları çıkış yönüne doğru açılmasına dikkat etmeliyiz.
Giriş ve çıkışları engelleyecek şekilde eşyalar yerleştirmemeliyiz.
İnsanları deprem konusunda bilgilendirilmelidir.

Deprem çantasında Bulunması gerekenler;

Deprem sırasında yapılması gerekenler:

Her şeyden önce sakin olmalıyız.
Yanan ocakları, vanaları, şalterleri kapatmalıyız.
Sabitlenmemiş raf, dolap gibi eşyalardan uzak durmalıyız.
Bulunduğunuz yerden hemen çıkmayı düşünmeyin, kendinizi bulunduğunuz yerde emniyete almaya çalışın.
Masa, mutfak tezgahı, çamaşır makinesi, yatak, küvet gibi sağlam olduğunu düşündüğünüz eşyaların yanına diz çökerek, ellerinizle başınızı koruyacak şekilde durunuz.(ÇÖK-KAPAN-TUTUN)

Asla asansör ve balkonları kullanmamalıyız.
Deprem sırasında dışarıda isek; bina, köprü, tünel, elektrik direkleri, reklam panoları,ağaçlar gibi çökme ve devrilme riski olan yerlerden uzak durmalıyız.
Normal trafiğin olduğu bölgelerden uzaklaşmalıyız.

Deprem sonrasında yapılması gerekenler:

Olabilecek artçı depremler için önlem almalıyız.
Yetkililer izin vermedikçe evlerimize tekrar giriş yapmamalıyız.
Olabildiğince boş arazilerde veya açık alanlarda beklemeliyiz.
Deprem sırasında kapatmadıysak eğer vanaları ve şalterleri kapatmalıyız.
Evi boşaltırken battaniye, gıda, su gibi ihtiyaçlarımız ile birlikte kıymetli eşyalarımızı(altın,para) yanımıza almalıyız.

2.Heyelan (toprak kayması):

Toprak tabakasının eğimli arazilerde büyük kütleler halinde kaymasına toprak kayması (heyelan) denir.
Heyelan fazla yağış alan ve eğimli arazilerde, toprağın suya doyması sonucu bir anda gerçekleşir.
Ülkemizde Karadeniz Bölgesi en çok heyelanın görüldüğü yerdir.

Heyelandan korunmak için;

Yerleşim yerleri heyelan ihtimali olan bölgelere kurulmamalıdır.
Eğimli arazilerde doğal bitki örtüsü korunmalı ve ağaçlandırma çalışmaları yapılmalıdır.
Heyelan olabilecek yerlere uyarıcı levhalar yerleştirilmelidir.
Suyun kolayca akıp gitmesi ve heyelana sebep olmaması için yamaç boyunca su kanalları açılmalıdır.
Heyelan olabilecek yerlere setler, istinat duvarları yapılmalıdır.

3.Sel:

Bir bölgede belirli bir süre, toprağın üzerini kaplayan ve ani, düzensiz, büyük su taşkınlarına sel denir.
Akarsular taşıyabileceğinden fazla su ile yüklendiklerinde sel meydana gelir.
Fazla miktarda yağış meydana gelmesi, kar kütlelerinin aniden erimesi sel oluşmasına neden olabilir.

Selden korunma yolları:

4.Volkanik patlamalar:

Yer altındaki sıcaklığı çok yüksek olan erimiş kayaların(magma) yer kabuğundaki açıklıklardan püskürerek dışarı çıkmasına volkanik patlama denir.
Püskürme sırasında yüzeye çıkan magmaya lav denir. Lavlar çok yüksek sıcaklıkta olduğu için etrafına zarar verir.

Yanar dağların yakın bölgelerinde yerleşim yerleri kurulmamalıdır. Aktif yanardağların uzağında durmalıdır.

5.Kasırga(tayfun)-Hortum-Fırtına:

Hızları saatte 120 km ve daha fazla olabilen kuvvetli rüzgarlara kasırga denir.
Kasırgalar, genellikle okyanuslar üzerinde oluşup karaya doğru hortuma dönüşerek ilerler.
Sıcak hava bölgelerinde, soğuk hava ile sıcak havanın dar bir alanda aniden yer değiştirmesi ile oluşan ve hızlı bir şekilde kendi etrafında dönen rüzgarlara hortum denir.
Çok şiddetli rüzgarların meydana getirdiği hava hareketlerine fırtına denir.
Şiddet olarak, kasırgalar fırtınalardan daha şiddetlidir.

6.Tsunami:

7.Çığ-Tipi:

Farklı sebeplerden dolayı dağdan aşağıya doğru kayan büyük kar kütlelerine çığ denir. Kar çok yağdığında meydana gelir.Bol kar yağdığında taze kar tabakasının alttaki eski tabakayla iyi kaynaşmaması sonucu oluşur.
Kuvvetli rüzgarla birlikte yağan yoğun kar yağışına tipi denir.

Bir Yorum

Soruyurdu