Sesin Maddeyle Etkileşmesi
Ses bir madde ile karşılaşınca;
- Maddeye (engele) çarparak geri dönebilir (yansır).
- Maddenin diğer tarafına geçebilir.
- Madde tarafından soğurulabilir.
Sesin yansıması:
- Sesin bir yüzeye çarpıp geri dönmesine sesin yansıması denir.
- Sesin yansıma miktarı yüzeyin cinsine ve yüzeyin pürüzlü olup olmamasına bağlıdır.
- Sert ve pürüzsüz yüzeylerde ses daha iyi yansırken, yumuşak ve pürüzlü yüzeylerde sesin yansıma miktarı azalır.
- Sesin yansımasından yararlanılarak sonar cihazı, ultrason ve radar gibi teknolojik araçlar elde edilmiştir.
Yankı: Ses kaynağından çıkan sesin bir engele çarptıktan sonra tekrardan ses kaynağına geri dönmesine denir. Yankı olayının gerçekleşmesi için, ses kaynağı ile engel arasındaki mesafe en az ortamdaki sesin yayılma hızının yirmide biri kadar olması gerekmektedir.
Örneğin; Sesin havada 340 m/s hızla yayıldığı ortamda yankı olayının gerçekleşmesi için, ses kaynağı ile engel arasındaki mesafe en az 17 metre olması gerekmektedir.
Sesin soğurulması:
- Ses dalgalarının madde tarafından tutulmasına, emilmesine sesin soğurulması denir.
- Yumuşak, pürüzlü ve gözenekli yüzeyler sesi daha iyi soğurur.
Sesin soğrulmasına örnekler:
- Boş bir odada konuştuğumuzda sesimiz çok fazla yankı yaparken, eşyalı bir odada daha az yankı yapar. Çünkü sesimiz mobilya, halı, perde gibi cisimlere çarparak yutulur.
- Kar yağdıktan sonra çevremiz çok sessizleşir. Çünkü çevredeki sesler kar tarafından soğurulur, yansıtılmaz. Sesin soğurulması sesin başka ortama geçişini engeller.
- Yolların kenarlarına ağaçlar dikilerek sesin soğrulması amaçlanmıştır. Bu sayede araçların sesinin etrafa yayılması engellenmiş olur.
- Araçların egzozlarına takılan susturucular.
- Sinemaların iç yüzeylerini yalıtım malzemeleri ile kapatılarak sesin soğurulması sağlanarak sesin diğer salonlara geçişi engellenir
Ses yalıtımı:
- Sesin bir yerden başka bir yere geçmesini engellemeye ses yalıtımı denir.
- Ses yalıtımı yapılırken sesi iyi soğuran maddeler seçilir.
- Ses yalıtımında keçe, sünger, pamuk, strafor, pamuk, cam yünü gibi yalıtım malzemeleri kullanılır.
- Ses boşlukta yayılmadığı için çift cam gibi hava boşluğu bulunan yapılarda da ses yalıtımı sağlanmış olur.
Akustik:
- Sesin en iyi şekilde iletilmesini sağlayan bilim dalına akustik denir.
- Sinema, tiyatro, konser salonu, stadyum, tarihi binalarda akustik biliminden yaralanılarak tasarlanmıştır.
- Sesin yansıması ve soğrulması arandaki uyumsuzluk akustik ile düzeltilir.
- Akustik düzenlemelerin yapıldığı alanlarda ses kirliliği oluşmaz.
