Sesin Yayılması
Sesin özellikleri
- Ses, maddeyi oluşturan taneciklerin titreşimlerinden dolayı oluşan bir enerji türüdür.
- Ses bir enerji türüdür, bir madde değildir. Uçağın geçerken camları titreştirmesi, davuldan çıkan sesin perdeyi sallaması gibi örnekler sesin bir enerji türü olduğunu ispatlar.
- Ses dalgalar halinde yayılır.
- Ses boşlukta yayılmaz.
- Sesin yayılması için katı, sıvı ve gaz ortamlara ihtiyaç vardır. Yani maddesel ortama ihtiyaç vardır.
- Ses bir madde ile karşılaştığı zaman yayılabilir, yansıyabilir veya soğurulabilir.
Sesin yayılması:
Ses katılarda, sıvılarda ve gazlarda yayılabilmektedir. Sesin maddesel ortamlarda yayılmalarına örnekler aşağıda verilmiştir.
Sesin katılarda yayılması:
- Bir kişinin kapıya vurmasıyla çıkan sesi,
- Dışarıdaki sesin duvardan geçmesini,
- Tren raylarındaki sesleri,
- Arkadaşımız yazı yazarken kulağımızı sıraya dayadığımızda duyduğumuz sesi,
- Plastik bardaklar arasına bağlanan ip yardımıyla bir bardaktan diğerine sesin iletilmesi,
- Bir matkapla duvarı delerken çıkan sesi, sesin katılarda yayılmasına örnek gösterebiliriz.
Sesin sıvılarda yayılması:
- Su içinde bulunan yunusların kendi aralarında haberleşmesini,
- Deniz taşıtlarının motor sesinin su içinde duyulabilmesini,
- Suyun içinde taşları birbirine vurduğumuz zaman çıkan sesin duyulması,
- Sesin sıvılarda yayılmasından faydalanarak sonar cihazı geliştirilmiştir. Bu cihaz sayesinde balıkların yerleri, deniz altında yeryüzü şekilleri tespit edilebilmektedir.
Sesin gazlarda yayılması:
- Günlük yaşamda konuşmaları,
- Televizyon veya radyo hoparlöründen çıkan sesi,
- Sokakta oluşan gürültüyü,
- Gök gürültüsünü,
- Çalan telefon sesini,
- Havai fişek gösterisinde çıkan sesi duyabilmeyi, sesin gaz ortamda yayılmasına örnek gösterebilir.
Sesin ortamlar arası yayılması:
- İki taşı suyun içinde birbirine vurduğumuzda oluşan ses; önce sıvı ortamda, sonra da gaz ortamda
- yayılarak kulağımıza gelir.
- Kapalı bir odadayken sokaktaki darbeli matkabın sesi; bize ulaşıncaya kadar önce gaz ortamdan, sonra katı ortamdan, en son tekrar gaz ortamdan geçer.
- Birinin kapıyı tıklatmasıyla oluşan ses; önce katı ortamda, sonra gaz ortamda yayılarak kulağımıza ulaşır.
- Dışarıdan gelen davul sesi önce hava ortamda, sonra camdan yani katı ortamdan geçer, sonra tekrar gaz ortamdan geçerek kulağımıza gelir.
